Herinschakelen na een spanningsonderbreking. Niet voor iedereen

Bij een spanningsonderbreking in het distributie-net zullen lastscheiders en vermogenschakelaars in hoogspanningscabines die uitgerust zijn met een minima-spoel, zich openen. Dit zorgt ervoor dat men, bij het terug opkomen van spanning, naar de hoogspanningscabine dient te gaan om terug in te schakelen. Het is duidelijk dat dergelijke handelingen niet zomaar door iedereen kunnen en mogen uitgevoerd worden.

De wetgever voorziet een code BA4 of BA5 in functie van de bekwaamheid van de personen.

BA4 – Gewaarschuwden

Personen die:

• Ofwel voldoende onderricht werden aangaande de elektrische risico’s verbonden aan de hen toevertrouwde werkzaamheden
• Ofwel permanent worden bewaakt door een vakbekwaam persoon tijdens de hen toevertrouwde werkzaamheden teneinde de aan elektriciteit verbonden risico’s tot een minimum te herleiden. Uitbatings- of onderhoudspersoneel van elektrische installaties.

BA5 – Vakbekwamen

Personen die:

• via kennis verkregen door opleiding of ervaring, de gevaren verbonden aan de uit te voeren werkzaamheden zelf kunnen inschatten en de maatregelen kunnen bepalen om de daaruit voortvloeiende specifieke risico’s te elimineren of tot een minimum te beperken.
• Ingenieurs en technici belast met de uitbating van elektrische installaties.

Vaak wordt uit het oog verloren dat deze codificatie toegekend dient te worden door de werkgever. Er dient gedefinieerd te worden voor welke soort elektrische installaties en voor welke werkzaamheden de codificatie geldt. Iemand kan bijvoorbeeld zeer goed vertrouwd zijn met laagspanningsinstallaties maar niet met hoogspanningsinstallaties of niet met hoogspanningsinstallaties op 36kV, … Het is evident dat wanneer men gaat werken aan een elektrische installaties in een omgeving met ontploffingsgevaar de gevaren anders zijn dan in een huishoudelijke omgeving.

Het is een veel voorkomend misverstand dat de codificatie enkel dient toegekend te worden aan werknemers die geconfronteerd worden met hoogspanningsinstallaties. Niets is minder waar. Uit de bovenstaande definities volgt ook dat de uitgevoerde werkzaamheden strikt genomen niets met elektriciteit dienen te maken hebben. Zo dient een schilder die een hoogspanningsmast gaat schilderen voldoende onderricht te worden i.v.m. de elektrische gevaren of moet hij onder een permanent toezicht werken.

Bij de beoordeling en de toekenning van de bekwaamheid moet de werkgever ten minste rekening houden met:

• De kennis van de werknemer over de risico’s van de elektrische installaties. Deze kennis mag verworven worden door opleiding of ervaring. Deze opleiding of ervaring mag extern genoten worden. (www.btvacademy.be)
• De aard en de verscheidenheid van de elektrische installaties waarvoor de kennis geldt. Hierbij kan men denken aan de spanning, de netstelsels IT, TN, TT, ontploffingsvrij materieel, …
• De verscheidenheid aan activiteiten waarvoor deze kennis geldt. (werken buiten spanning, onder spanning, schakelen, …)
• De boordeling van de bekwaamheid met inbegrip van de installaties en de werkzaamheden waarvoor de beoordeling van toepassing is, moet traceerbaar zijn. De werkgever kan dus niet zomaar een codificatie BA of BA5 toekennen zonder dat hij kan aantonen waarop hij zich gebaseerd heeft. In de praktijk baseert de werkgever zich op opleidingsdocumenten, testen, resultaten van testen, e.d.…

De werkgever dient de code BA4 of BA5 vast te leggen in een document. De inhoud van dit document is beschreven in artikel 47 van het AREI. Het bevat:

• de naam van de werknemer
• de bepaling van de werkzaamheden
• de bepaling van de elektrische installaties waarvoor de codificatie geldt
• de eventuele bijzondere beperkingen
• de geldigheidsduur
• de eventuele voorwaarden voor het behouden van de bekwaamheid

Bijkomend dient de werkgever:

• Ervoor te zorgen dat iedere betrokken persoon een voldoende en aangepaste opleiding en vorming ontvangt die speciaal gericht is op zijn werkpost of functie. Het feit dat iemand BA5 is, zorgt er niet voor dat deze werknemer geen specifieke opleiding meer nodig kan hebben.
• De bekwaamheid van de betrokken personen op het gebied van veiligheid en gezondheid in aanmerking te nemen wanneer zij hen met de uitvoering van een werkzaamheid aan of nabij een elektrische installatie belasten.